Mapa - Krems an der Donau

Krems an der Donau – statutarne miasto powiatowe w północno-wschodniej Austrii, w kraju związkowym Dolna Austria, siedziba powiatu Krems-Land do którego jednak nie należy. Port przy ujściu rzeki Große Krems do Dunaju. Liczy 24,085 mieszkańców (1 stycznia 2014). Miasto jest na liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.

We wczesnym średniowieczu, od VII wieku, obszar zamieszkiwali Słowianie. Miejscowość Krems po raz pierwszy wzmiankowano w 995, pod nazwą Chremis, jako gród obronny położony na wschodniej granicy Marchii Austriackiej, w sąsiedztwie Moraw. Od 1014 istniała tu parafia katolicka. W 1072 wzmiankowano sąsiadującą miejscowość Stein. W 1153 słynny średniowieczny geograf Al-Idrisi wymienił Krems jako jeden ze znaczących ośrodków regionu, obok Wiednia i Pasawy. Od XII wieku Krems i Stein rozwijały się wespół jako swoiste dwumiasto, głównie za sprawą handlu i uprawy winorośli. Od 1251 do 1276 znajdowały się pod panowaniem czeskiego króla Przemysła Ottokara II. Z 1305 pochodzi najstarszy zachowany dokument, poświadczający prawa miejskie. Krems i Stein posiadały odrębne mury obronne, jednakże były pod wspólnym zarządem – miały wspólne prawa miejskie, herb, pieczęć miejską i burmistrza. Z 1336 pochodzi najstarsza znana wzmianka o zamku w Stein. Od późnego średniowiecza miał miejsce rozkwit obu miast, powstawały późnogotyckie kościoły, kaplice oraz kamienice. W 1463 Fryderyk III Habsburg wydał zgodę na budowę mostu przez Dunaj, drugiego najstarszego mostu na tej rzece w Austrii. W 1485 Stein zostało zajęte przez Węgry, w których posiadaniu pozostawało do 1490. Ze Stein pochodziła Barbara Edelpeck, metresa króla Węgier Macieja Korwina, matka jego jedynego syna Jana Korwina.

W XVI wieku Krems było ośrodkiem reformacji, jednak wskutek kontrreformacji stało się ponownie katolickie. W XVII wieku przyszło załamanie gospodarcze wskutek zmiany szlaków handlowych i utraty znaczenia handlu dunajskiego. Dodatkowo oba miasta znacząco ucierpiały w trakcie wojny trzydziestoletniej, gdy po rocznym oblężeniu zostały zdobyte przez Szwedów w 1645, a następnie zostały odbite przez Austriaków. Połowa domów została wówczas zniszczona.

Na mocy reformy z 1849 rozdzielono administracyjnie oba miasta. W okresie, gdy Polska znajdowała się pod zaborami, od 1850 komisarzem powiatowym w Krems był malarz Franciszek Ksawery Siemianowski, który, nie zaniedbując obowiązków służbowych, malował okoliczne widoki, w tym panoramę miasta. Odchodząc z urzędu otrzymał list z podziękowaniami podpisany przez licznych mieszkańców miasta.

Ponowne ożywienie i rozwój Krems przyszły w późnym XIX wieku. Rozebrano wówczas mury miejskie i większość bram miejskich, z wyjątkiem Steiner Tor. Po upadku Austro-Węgier miasto znalazło się w składzie Republiki Austrii, a w 1938 w wyniku Anschlussu zostało anektowane przez nazistowskie Niemcy, w których składzie pozostawało do końca II wojny światowej w 1945. Po aneksji Niemcy znacząco poszerzyli granice miasta Krems, w 1939 włączając do niego także Stein jako dzielnicę. W ostatnich tygodniach wojny, 2 kwietnia 1945, przeprowadzony został nalot na Krems, jednakże udało się uniknąć znaczących strat w zabytkowej substancji miasta.

Od nazwy miasta pochodzi nazwa popularnej musztardy kremskiej.